Ένας άνισος κόσμος

To τεύχος 105 της σειράς "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - THE ECONOMIST" κυκλοφορεί την Πέμπτη, 29 Νοεμβρίου μαζί με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και εστιάζει στην παγκόσμια οικονομία και συγκεκριμένα στις οικονομικές ανισό-τητες.

Το συγκεκριμένο ζήτημα έχει τεθεί, πλέον, στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας, καθώς οι ανισότητες έχουν διευρυνθεί σημαντικά και αναζητούνται τρόποι για την αντιμετώπισή τους. Το αφιέρωμα εξετάζει την πρόσφατη ιστορία τόσο της ανισότητας, όσο και της κοινωνικής κινητικότητας. Τρεις είναι οι βασικές θέσεις που υιοθετούνται. Πρώτον, αν και η σύγχρονη παγκόσμια οικονομία οδηγεί στη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ των περισσότερο και των λιγότερο μορφωμένων πολιτών, οι κυβερνητικές πολιτικές επηρεάζουν σημαντικά την κατανομή εισοδήματος. Δεύτερον, η σημερινή μορφή της ανισότητας υπονομεύει την αποδοτικότητα. Αντικατοπτρίζει αποτυχίες της αγοράς και της κυβέρνησης που μειώνουν την ανάπτυξη. Σε αυτή την περίπτωση, οι μεγαλύτερες εισοδηματικές ανισότητες είναι πιθανόν να μειώσουν τόσο την κοινωνική κινητικότητα, όσο και τη μελλοντική ευημερία.

Τρίτον, υπάρχει μία μεταρρυθμιστική ατζέντα για τη μείωση των εισοδηματικών διαφορών η οποία έχει νόημα, ανεξάρτητα από τη στάση που επικρατεί απέναντι στη δικαιοσύνη. Δεν έχει να κάνει με την αύξηση της φορολόγησης και των επιδομάτων, αλλά με την επίθεση κατά της ευνοιοκρατίας και την επένδυση στους νέους. Αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «αληθινό προοδευτισμό».

Η πτήση του δράκου

To τεύχος 104 της σειράς "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - THE ECONOMIST" κυκλοφορεί την Πέμπτη, 25 Οκτωβρίου μαζί με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και εστιάζει στην κινεζική οικονομία. 

Σήμερα η οικονομική ισχύς της Κίνας έχει αυξηθεί τόσο πολύ, που η ανάπτυξη ίσως να υποχωρήσει από την κορυφή της ατζέντας της. Πράγματι, σε ορισμένα στρώματα της κοινωνίας υπάρχει εντεινόμενη δυσαρέσκεια απέναντι στις αρνητικές επιπτώσεις του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας, όπως αυτές εκφράζονται με την εξάντληση των φυσικών πόρων, την καταστροφή του περιβάλλοντος και την παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας.

Η Κίνα αντιμετωπίζει μεν προβλήματα, αλλά αυτά είναι διαχειρίσιμα. Προφανώς, δεν υπάρχει υπερεπένδυση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πολλές φορές δεν πραγματοποιούνταν ασύνετες επενδύσεις. Ωστόσο, το κινεζικό χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι καλά εξοπλισμένο, για να ξεπεράσει τις όποιες απώλειες. Ισως να μην είναι αποδοτικό ως προς την κατανομή των κεφαλαίων, όμως είναι αρκετά σταθερό.

Μέχρι πρόσφατα, οι περισσότεροι οικονομολόγοι πίστευαν ότι η Κίνα εξαρτώνταν σημαντικά από τις εξαγωγές. Παρόλα αυτά, η οικονομία της συνέχισε να αναπτύσσεται, ακόμη και όταν συρρικνώθηκε το πλεόνασμα εμπορικών συναλλαγών, και το εμπόριο άρχισε να επιβαρύνει τη μεγέθυνσή της αντί να την ενισχύει.

Οπως και να έχει, η Κίνα θα συνεχίσει να αυξάνεται με ρυθμούς που η Δύση θα μπορεί να δει μόνο «με τα κιάλια». Είναι χαρακτηριστικό πως μέχρι το 2015 ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης θα κινείται με 7%, όπως μας ενημερώνει ο πρέσβης της Κίνας στην Ελλάδα, Du Qiwen. Ο δράκος θα συνεχίσει την πτήση του.

Άχρωμο, άοσμο και πολύτιμο

To τεύχος Σεπτεμβρίου (τ.103) της σειράς "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - THE ECONOMIST" κυκλοφορεί την Πέμπτη, 27 Σεπτεμβρίου μαζί με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και εστιάζει στα νέα δεδομένα της παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου.

Ένα απροσδόκητο boom στην εκμετάλλευση σχιστολιθικού αερίου στις ΗΠΑ μπορεί να διαδοθεί και σε άλλες περιοχές, ενισχύοντας σημαντικά την παγκόσμια προσφορά φυσικού αερίου. Ταυτόχρονα, η ανακάλυψη νέων τεράστιων κοιτασμάτων συμβατικού αερίου έχει αυξήσει σημαντικά τα παγκόσμια αποθέματα. Το φυσικό αέριο είναι το μόνο ορυκτό καύσιμο που θα αυξήσει το μερίδιό του στην ενεργειακή ζήτηση στο προσεχές μέλλον.

Το πρόβλημα με το φυσικό αέριο έγκειται στο υψηλό κόστος και τη δυσκολία της μεταφοράς του. Προτού αντληθεί, πρέπει να έχει έναν προκαθορισμένο αγοραστή, αλλά και μία έτοιμη μέθοδο μεταφοράς. Για το λόγο αυτό, η αγορά του προϊόντος είναι κατακερματισμένη και η τιμή του διαφέρει σημαντικά από περιοχή σε περιοχή.

Με τη σημαντική αύξηση των αποθεμάτων και σε συνδυασμό με την εξέλιξη τεχνολογιών που μπορούν να διευκολύνουν τη μεταφορά αερίου (όπως η υγροποίηση και τα σούπερ τάνκερ), υπάρχει η προοπτική δημιουργίας μίας πιο ανταγωνιστικής αγοράς σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία θα μειώσει την τιμή του αερίου, οδηγώντας σε αύξηση της ζήτησής του. Όπως ο 20^ός αιώνας ήταν η εποχή του πετρελαίου, έτσι και ο 21^ος θα μπορούσε να αποδειχτεί ο αιώνας του φυσικού αερίου.

Στην ενότητα «Ελληνική Αποψη», ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Μάκης Παπαγεωργίου, εστιάζει στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου, εντοπίζοντας τα πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα μας στην προσπάθειά της να καταστεί ένας σημαντικός «παίκτης». Μπορείτε, επίσης, να διαβάσετε απόψεις Ελλήνων αναλυτών για τα νέα δεδομένα στα διεθνή δίκτυα αγωγών φυσικού αερίου, καθώς και για το ρόλο του τελευταίου στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ.

Η Αρκτική στην απόψυξη

To τεύχος Αυγούστου (τ.102) της σειράς "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - THE ECONOMIST" κυκλοφορεί την Πέμπτη, 30 Αυγούστου μαζί με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και επικεντρώνεται στους κινδύνους και τις ευκαιρίες που αναδύονται από την τήξη των πάγων στην Αρκτική.

Η αύξηση της θερμοκρασίας στην περιοχή συντελείται με διπλάσιο ρυθμό από ό,τι στον υπόλοιπο πλανήτη, γεγονός που σημαίνει ότι οι πάγοι της Αρκτικής έχουν ήδη αρχίσει να λιώνουν με γρήγορους ρυθμούς, προκαλώντας πολυδιάστατες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η εξαφάνιση ενδιαιτημάτων, έμβιων οργανισμών, αλλά και πολιτισμών -όπως αυτός των Εσκιμώων.

Αυτό, ωστόσο, κρύβει πολλά κέρδη για ορισμένους. Το λιώσιμο των πάγων θα καταστήσει πολλά εδάφη καλλιεργήσιμα. Παράλληλα, θα βελτιωθεί η προσβασιμότητα σε πολύτιμες πρώτες ύλες, όπως χρυσός, νικέλιο και ασφαλώς πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Νέες θαλάσσιες οδοί αποκαλύπτονται, μειώνοντας σημαντικά τις αποστάσεις μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Ολα αυτά αναδύουν νέες εντάσεις, καθώς οι χώρες και οι επιχειρήσεις που έχουν συμφέροντα στην περιοχή θα αρχίσουν να διεκδικούν ένα σημαντικότερο μερίδιο από τα κέρδη. Αυτό το φιλέτο ποιος θα το πάρει;

Η επέλαση των ρομπότ

To τεύχος Ιουλίου (τ.101) της σειράς "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - THE ECONOMIST" κυκλοφορεί την Πέμπτη, 26 Ιουλίου μαζί με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και εστιάζει στις εξελίξεις στο πεδίο της τεχνολογίας και της καινοτομίας. 

Πολλά παιδιά ονειρεύονται να γίνουν αστροναύτες όταν μεγαλώσουν. Ένας «λευκός ιππότης» θα μπορέσει να εκπληρώσει το όνειρό τους. Αναφερόμαστε, ασφαλώς, στο White Knight Two, ένα μεταγωγικό αεροσκάφος που μεταφέρει ένα μικρότερο διαστημικό σκάφος (το SpaceShipTwo) σε μεγάλο υψόμετρο. Από εκεί, το τελευταίο αποκολλάται από το μητρικό σκάφος και τίθεται σε τροχιά.

Αν μάλιστα σας περισσεύουν 200.000 δολάρια, μπορείτε να είστε από τους λίγους «εκλεκτούς» που θα ενταχθούν σε μία από τις λίστες επιβατών του SpaceShipTwo και θα εκπληρώσουν έτσι έναν από τους στόχους που είχαν θέσει όταν ήταν παιδιά -να γίνουν αστροναύτες. Και επειδή το πιθανότερο είναι να μην σας περισσεύει αυτό το αστρονομικό ποσό, μπορείτε να κάνετε λίγη υπομονή. Οπως θα διαβάσετε σε σχετικό άρθρο του περιοδικού μας, ο Burt Rutan, ένας από τους πρωτοπόρους στο πεδίο των ιδιωτικών διαστημικών πτήσεων προβλέπει πως το κόστος του «διαστημικού τουρισμού» θα μειωθεί σημαντικά και έτσι περισσότερος κόσμος θα αποκτήσει την οικονομική δυνατότητα να τεθεί σε τροχιά. Υπομονή λίγα χρονάκια, λοιπόν!

Στο ειδικό αφιέρωμα του Ιουλίου θα διαβάσετε για ακόμη περισσότερες συναρπαστικές τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις. Στο πεδίο της ρομποτικής, τα στρατιωτικά ρομπότ προελαύνουν στο πεδίο της μάχης, εγείροντας δύσκολα ηθικά διλήμματα. Ένα νέο «έξυπνο» σύστημα άρδευσης που βασίζεται στη λεπτομερή χαρτογράφηση μπορεί να εξοικονομήσει νερό, να μειώσει το κόστος και τη χρήση λιπάσματος στις καλλιέργειες.

Αναφορικά με την τεχνική υποστήριξη των πελατών, το “unsourcing” -η στήριξη δηλαδή στη βοήθεια εθελοντών χρηστών του διαδικτύου- απειλεί να εκτοπίσει το κυρίαρχο μοντέλο του outsourcing. Όπως πάντα, η ιατρική μάς προσφέρει νέες, χρήσιμες ανακαλύψεις. Πιο συγκεκριμένα, η εφαρμογή του μοντέλου “open source” στο σχεδιασμό των ιατρικών συσκευών μπορεί να αυξήσει την ασφάλεια και να «δώσει φτερά» στην καινοτομία. Στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων, παρουσιάζονται οι νέες δυνατότητες και το οικολογικό πρόσωπο των αποτεφρωτήρων που χρησιμοποιούν τα σκουπίδια ως καύσιμο, για να παράγουν ηλεκτρισμό και θέρμανση.

Σε αυτήν την έκδοση, επίσης, σας παρουσιάζουμε με υπερηφάνεια μία κοινή πρωτοβουλία του www.kathimerini.gr, της Μετρόπολις Εκδοτική και της TopCreations. Ο λόγος για το m.app, μία εφαρμογή για tablets και smartphones που συνιστά τον πρώτο video οδηγό για την Αθήνα, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες της πόλης -και όχι μόνο- να δουν, να κατανοήσουν και να προσεγγίσουν μια σειρά προτάσεων σχετικά με υπηρεσίες, προϊόντα, χώρους, διασκέδαση, ψυχαγωγία και ενημέρωση. Κατεβάστε το και εσείς!

Λιανική Τραπεζική 2.0

To τεύχος Ιουνίου (τ.100) της σειράς "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - THE ECONOMIST" κυκλοφορεί την Πέμπτη, 28 Ιουνίου μαζί με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και εστιάζει στη λιανική τραπεζική, καθώς αναμένεται να καταστεί ο πιο συναρπαστικός κλάδος της τραπεζικής κατά τα επόμενα χρόνια. 

Παρόλα αυτά, σε αντίθεση με τα βιβλιοπωλεία και τα δισκοπωλεία σε φυσική μορφή που εκτοπίστηκαν εξαιτίας του διαδικτύου, οι τράπεζες μπορούν να προσαρμοστούν στις νέες αλλαγές και να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες, χάρη σε δύο πλεονεκτήματα που διαθέτουν. Το πρώτο είναι ότι στο μυαλό των καταναλωτών, το χρήμα εξακολουθεί να είναι κάτι ιδιαίτερο για αυτούς. Λίγοι πελάτες είναι έτοιμοι να εμπιστευτούν κάποια τράπεζα που δεν διαθέτει φυσική παρουσία. Αυτή η συμπεριφορά αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου, όμως με εξαιρετικά βραδείς ρυθμούς, δίνοντας άνεση χρόνου στις τράπεζες για να προσαρμοστούν.

Το δεύτερο είναι ότι οι τράπεζες αποτελούν πλέον κατά μία έννοια επιχειρήσεις τεχνολογίας. Πολλές από αυτές διαθέτουν εκατοντάδες -αν όχι χιλιάδες- υπαλλήλους που εργάζονται σε τεράστια τμήματα τεχνολογίας της πληροφορίας. Οι περισσότερες είναι έτοιμες να υιοθετήσουν νέες μεθόδους εξυπηρέτησης των πελατών τους. Το πιο εμφανές σημάδι είναι η αλλαγή της φύσης των τραπεζικών υποκαταστημάτων.

Η τρίτη βιομηχανική επανάσταση

To τεύχος Μαΐου (τ. 99) της σειράς "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - THE ECONOMIST" κυκλοφορεί την Πέμπτη, 31 Μαΐου μαζί με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ και επικεντρώνεται στην τρίτη βιομηχανική επανάσταση, η οποία βρίσκεται ήδη στα σκαριά.

Πιο συγκεκριμένα, το ειδικό αφιέρωμα που φιλοξενούμε αυτό το μήνα εστιάζει στις εξελίξεις στο μέτωπο της παραγωγικής διαδικασίας, οι οποίες αναμένεται να αλλάξουν ριζικά το πρόσωπο του βιομηχανικού κλάδου. Με την καθιέρωση τεχνολογιών, όπως οι 3D εκτυπωτές, η παραγωγή μπορεί να αρχίσει να εξατομικεύεται για να καλύψει τις προτιμήσεις κάθε πελάτη χωριστά, χωρίς το κόστος να γίνεται απαγορευτικό. Μία τέτοια εξέλιξη θα ανατρέψει τη σημασία της έννοιας των οικονομιών κλίμακας, η οποία στηρίζεται στη μαζική παραγωγή ενός τυποποιημένου προϊόντος για τη μείωση του κόστους.

Παράλληλα, ο συμβατικός εξοπλισμός παραγωγής καθίσταται ολοένα και πιο έξυπνος και ευέλικτος, ενώ τα εργοστάσια γίνονται πολύ πιο αποδοτικά, χάρη σε αυτοματοποιημένες μηχανές που μπορούν να εναλλάσσουν μόνες τους τα εργαλεία που χρησιμοποιούν, αλλά και χάρη σε εξελιγμένα ρομπότ.

Καθώς φθίνει ο αριθμός των ατόμων που απασχολούνται άμεσα στην παραγωγική διαδικασία, το κόστος της εργασίας ως ποσοστό του συνολικού κόστους παραγωγής θα ακολουθήσει αντίστοιχη πορεία, κάτι που θα ενθαρρύνει τους κατασκευαστές να επιστρέψουν ένα μέρος των εργασιών τους πίσω στις ανεπτυγμένες χώρες. Αλλαγές παρατηρούνται, επίσης, και στα υλικά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή προϊόντων. Τα εξαρτήματα από ανθρακονήματα, για παράδειγμα, αντικαθιστούν το χάλυβα και το αλουμίνιο ως πρώτη ύλη σε μία σειρά αγαθών, από mountain bikes μέχρι αεροσκάφη.

Επίσης, στην ενότητα «Ελληνική Αποψη» μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για το πώς οι σύγχρονες τεχνολογίες μπορούν να αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο της βιομηχανίας, αλλά και για τις ροές θέσεων εργασίας του βιομηχανικού τομέα από τις αναπτυσσόμενες στις ανεπτυγμένες οικονομίες.